Cistro
Meum athamanticum
Apiaceae Umbelliferae
Àutri noum : Sìstra, Cisto.
Nom en français : Fenouil des Alpes.
Descripcioun :La cistro, emé sa bono óudour d'anis pòu pas engana. Es uno meno de fenoui que se rescontro dins li prado de mountagno. Li fueio soun forço penado e s'avès lou fru la determinacioun sara tras que seguro : es un pau alounga emé de costo forto, lis dous estile e la partido d'en aut soun bèn vióulet.
Usanço :"La sistro quand es sec fai estruniar, es ena pourcariò que te fai crachar lous poulmous (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 60 ). La poudès bouta dins l'ensalado, dins d'ùni plat o dins la soupo, majamen de pèis. Es uno planto proun recercado pèr li bèsti o lou fen. J.-R. Fortoul (1995) counsèio de la sega, un cop li ramo vènon rouiouso. En Bavièro n'en fan d'eigardènt emé la racino. Es uno planto proun vertuouso (vèire çai-souto e de mai galatougèno e enmenagogo).
Port : Erbo
Taio : 20 à 70 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Meum
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 3 à 7 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 300 à 2600 m
Aparado : Noun
Mai à avoust
Liò : Melounié
- Pinedo
- Pelouso umido
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuroupenco
Ref. sc. : Meum athamanticum Jacq., 1776
Galantino(-negrinello)
Aquilegia atrata
Ranunculaceae
Àutri noum : Aglantino, Gant-de-pastresso, Erbo-de-Nosto-Damo.
Nom en français : Ancolie noirâtre.
Descripcioun :La galantino-negrinello es uno poulido planto que trachis au nostre subretout en basso mountagno. Pèr la destria de si cousino fau regarda lis estamino dóu dedins que dèvon pas s'acaba en pouncho (un pau redouno-fotò). En mai d'acò aquéstis estamino despasson li petalo de mai de 3 mm. Après li flour soun mai founso e un pau pu pichoto qu'encò de Aquilegia vulgaris. Pensa de coumpara en quichant sus la flècho verdo aqui souto.
Usanço :Poudèn pensa qu'a li mémi prouprieta que Aquilegia vulgaris.
Port : Grando erbo
Taio : 30 à 80 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Aquilegia
Famiho : Ranunculaceae
Ordre : Ranunculales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 3,5 à 4,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 1200 à 2200 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Bos
- Roucaio à l'oumbro
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropo
Ref. sc. : Aquilegia atrata W.D.J.Koch, 1830